Wat is de Wkb? Uitleg voor aannemers en consumenten
08-10-2025
Wkb uitgelegd: wat de Wet kwaliteitsborging betekent voor aannemers en consumenten
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is een belangrijke verandering in de bouwsector. Of je nu aannemer bent of particulier die een woning laat bouwen of verbouwen: de Wkb raakt je direct. Deze wet is bedoeld om de bouwkwaliteit te verbeteren en maakt verantwoordelijkheden tijdens het bouwproces een stuk duidelijker. In deze blog leggen we helder uit wat de Wkb precies is, wat er verandert en wat jij ermee moet doen.
Wat is de Wet kwaliteitsborging (Wkb)?
De Wkb is een wet die de bouwsector transparanter en verantwoordelijker moet maken. Het doel: hogere bouwkwaliteit en betere bescherming voor particuliere opdrachtgevers. De wet maakt duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is tijdens én na de bouw.
Aannemers blijven ook na oplevering aansprakelijk voor gebreken. Als er na oplevering problemen opduiken, moeten zij deze herstellen, tenzij ze kunnen aantonen dat het niet aan hun werk ligt. Tegelijkertijd krijgen consumenten meer inzicht in het bouwproces. Door verplichte documentatie weten ze precies wat er gebouwd is, hoe en met welke materialen. Ook houdt een onafhankelijke kwaliteitsborger toezicht op het proces. Deze externe controleur zorgt ervoor dat de regels worden nageleefd en voorkomt dat fouten ongezien blijven.
De wet is ingegaan op 1 januari 2024 en geldt voor alle bouwwerken die onder gevolgklasse 1 vallen, zoals eengezinswoningen en eenvoudige verbouwingen. Uiteindelijk zal de wet ook worden uitgebreid naar complexere bouwprojecten.
Wat verandert er voor aannemers?
Voor aannemers betekent de Wkb vooral dat zij meer moeten vastleggen en transparanter moeten werken:
- Aansprakelijkheid bij gebreken verschuift – waar voorheen de verantwoordelijkheid na oplevering grotendeels bij de consument lag, blijft de aannemer nu aansprakelijk voor gebreken die binnen redelijke termijn na oplevering worden ontdekt. Dit vereist nauwkeurige documentatie en goed uitgevoerde controles.
- Opleverdossier verplicht – aannemers moeten een compleet en gestructureerd dossier overhandigen aan de consument bij oplevering. Dit dossier bevat tekeningen, gebruikte materialen, kwaliteitscontroles en onderhoudsadviezen, en fungeert als bewijs van de kwaliteit van het geleverde werk.
- Onafhankelijke kwaliteitsborger – elke bouwactiviteit moet worden getoetst door een onafhankelijke kwaliteitsborger die is aangesloten bij een erkende toelatingsorganisatie. De aannemer moet deze partij tijdig betrekken en meewerken aan alle controles.
- Meer administratie en documentatieplicht – het volledige bouwproces moet stap voor stap worden vastgelegd met onder andere foto’s, inspectieverslagen, meetrapporten en materialenlijsten. Zonder deze documentatie kan de aannemer zijn werk moeilijk verantwoorden bij geschillen.
Voor en nadelen voor aannemers
Voordelen
- Meer duidelijkheid bij geschillen
- Betere bouwkwaliteit
- Verhoogd vertrouwen van klanten
Nadelen
- Extra administratieve lasten
- Hogere kosten voor kwaliteitsborging
- Meer verantwoordelijkheid en risico's
Wat betekent de Wkb voor consumenten?
De Wkb biedt particuliere opdrachtgevers meer zekerheid en duidelijkheid:
- Meer zekerheid over kwaliteit – door verplichte kwaliteitscontrole en het opleverdossier heb je als consument meer vertrouwen dat het bouwwerk voldoet aan de eisen. Bij gebreken sta je sterker tegenover de aannemer.
- Beter inzicht in het bouwproces – het consumentendossier maakt zichtbaar wat er is gebouwd, welke materialen zijn gebruikt en welke controles zijn uitgevoerd. Dit maakt het bouwproces transparanter en makkelijker te volgen.
- Recht op informatie én herstel – consumenten krijgen wettelijk recht op alle relevante informatie over het bouwwerk en kunnen bij gebreken aanspraak maken op herstel. De aannemer kan dit niet zomaar afwijzen zonder bewijs.
- Onafhankelijke controle – omdat een externe kwaliteitsborger betrokken is, kun je als consument rekenen op objectieve toetsing van het bouwwerk, los van het oordeel van de aannemer zelf.
De rol van de kwaliteitsborger
De kwaliteitsborger is een onafhankelijke expert of organisatie die controleert of het bouwwerk voldoet aan de bouwregels. Deze persoon beoordeelt vooraf het bouwplan en controleert of het ontwerp voldoet aan de geldende voorschriften. Tijdens de bouw voert hij inspecties uit op belangrijke momenten, zoals bij de fundering, ruwbouw en afbouw. De kwaliteitsborger rapporteert zijn bevindingen in schriftelijke verslagen die gedeeld worden met zowel opdrachtgever als aannemer. Aan het eind van het traject geeft hij een verklaring van ‘gereguleerde kwaliteit’ af. Zonder deze verklaring mag het bouwwerk niet worden opgeleverd.
Welke documenten moeten er geleverd worden?
Het consumentendossier bevat onder andere bouwtekeningen en constructieberekeningen, zodat inzichtelijk is hoe het bouwwerk technisch is opgebouwd. Ook wordt een beschrijving opgenomen van de gebruikte materialen, inclusief merken en specificaties. Verder horen er verslagen bij van alle kwaliteitscontroles, zowel door de aannemer als door de kwaliteitsborger. De opleverrapportage bevat eventuele restpunten die nog afgewerkt moeten worden. Tot slot bevat het dossier gebruiks- en onderhoudsinstructies, en de contactgegevens van alle betrokken partijen. Dit alles helpt de consument bij toekomstig onderhoud, verzekeringen of een mogelijke verkoop van de woning.
Wat betekent dit in de praktijk?
Voorbeeld: nieuwbouwwoning
Je laat een huis bouwen. Tijdens de bouw voert de kwaliteitsborger meerdere controles uit: bij fundering, ruwbouw en afbouw. Je ontvangt na oplevering een volledig dossier met foto’s, beschrijvingen en verklaringen. Als je na een paar maanden een probleem ontdekt, kun je de aannemer aansprakelijk stellen en je hebt bewijs in handen. Bovendien kun je het dossier gebruiken bij verkoop of verzekering.
Hoe bereidt een aannemer zich goed voor op de Wkb?
- Werk met vaste kwaliteitsprocedures – stel voor elk type bouwproject standaardprocedures op, inclusief checklists en inspectiemomenten.
- Documenteer elk bouwproces zorgvuldig – leg met foto's en notities elke fase van de bouw vast. Houd ook wijzigingen en besluiten schriftelijk bij.
- Maak gebruik van digitale tools voor dossiervorming – kies voor software waarmee je eenvoudig documenten kunt verzamelen, ordenen en delen met de klant en kwaliteitsborger.
- Informeer je klant tijdig over rechten en verwachtingen – leg uit wat de Wkb inhoudt en wat zij van jou en de kwaliteitsborger mogen verwachten.
- Zorg voor heldere communicatie met de kwaliteitsborger – maak duidelijke afspraken over planning, verantwoordelijkheden en rapportage.
- Train je personeel op de nieuwe verplichtingen – zorg dat iedereen in het team weet wat er van hen verwacht wordt qua documentatie en communicatie.
- Werk samen met erkende kwaliteitsborgers – bouw een netwerk op van betrouwbare kwaliteitsborgers die passen bij jouw manier van werken en type projecten.
Wat betekent dit voor jou als opdrachtgever?
Als opdrachtgever is het belangrijk om actief betrokken te zijn:
- Stel vragen als je iets niet begrijpt – wees niet bang om verduidelijking te vragen over termen, documenten of bouwtechnische keuzes.
- Bewaar alle documenten goed – het opleverdossier is van waarde bij toekomstig onderhoud, verzekeringskwesties of verkoop.
- Vraag om uitleg van de aannemer en kwaliteitsborger over hun rol – zo weet je wie waarvoor verantwoordelijk is en wanneer je wie moet aanspreken.
- Kies bewust voor bouwers die ervaring hebben met de Wkb – vraag naar eerdere projecten, voorbeeld-dossiers en samenwerkingen met kwaliteitsborgers.
- Check referenties van aannemers en kwaliteitsborgers – bel of mail eerdere opdrachtgevers en vraag hoe zij de samenwerking en het eindresultaat hebben ervaren.
Op die manier maak je gebruik van je rechten, beperk je risico’s en krijg je het huis dat je voor ogen hebt.
Conclusie
De Wkb is een stap vooruit richting beter bouwen. Voor zowel aannemers als consumenten vraagt het aanpassing, maar het levert uiteindelijk meer duidelijkheid en kwaliteit op. Door goed samen te werken en heldere afspraken te maken, voorkom je problemen achteraf en haal je het meeste uit elk bouwproject.
Wil je weten wat wij voor jou kunnen betekenen, Neem nu vrijblijvend contact met ons op!
